İskelelerin Güvenliği

İş güvenliğinde en ileri düzeyde ülkelerde bile en tehlikeli iş kollarından biri olduğu istatistiklerle sabit olan inşaat sektöründe, sayısız risklerden biri de yüksekte çalışma gerektiren işlerdir. İşçilerin yüksek noktalara erişimi için ilerleyen teknolojiyle birlikte seçenekleri çoğalmıştır. Artık, motorlu ve sepetli cihazlardan, iple bir dağcı gibi tırmanmaya kadar çok sayıda seçenek var.

Fakat seçenek bolluğu, her türlü iş için her türlü yüksekte çalışma ekipmanının kullanımının uygun olduğu anlamına gelmemektedir. Her bir yöntemin avantajları ve dezavantajları olduğu gibi, 'kontrol hiyerarşisi' diye de adlandırılan, yapılacak yüksekte çalışma için hangi seçeneklerin diğerlerinden önce düşünülmesi gerektiğine dair kurallar ve prensipler de vardır.

Teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, binlerce yıl önce bile Mısır'da kullanıldığı tespit edilen iskele diye adlandırılan bu yapılar, günümüzde de en sık kullanılan yüksekte çalışma ve erişim yöntemidir. Hangi şehre hangi ülkeye giderseniz gidin kafanızı nereye çevirirseniz eğrisiyle doğrusuyla bir iskele görebilirsiniz.

Bildiğiniz gibi iskeleler, binalar ve benzeri yapıların inşaası veya onarımı gibi faaliyetleri gerçekleştirmek için kurulan geçici yapılardır. Kapasiteleri oranında insan ve yük taşıma kabiliyetine sahiptirler. Bu arada, burada bahsettiğimiz iskeleler erişim amaçlı iskeleler, yoksa 'kalıp iskele' denilen ve yine inşaatlarda kullanılan iskeleler değil.

İskelelerden bazıları aynı gün içinde kurulup akşamına sökülebilir. Bazıları aylarca kurulu durumda kalır ve üzerinde çalışma yapılır. Ne kadar kurulu durumda kalırlarsa kalsınlar eninde sonunda sökülecek bu yapılar, herhalde geçici olduklarından olsa gerek inşaat firmaları tarafından pek önemsenmez, bir maliyet unsuru olarak görülür ve güvenliğine dikkat edilmez. Oysaki, aynı sürücülerin trafikte motorsikletleri görmemeleri gibi en büyük risklerden birini oluştururular.

Yüksekte çalışmalar, diğer faaliyetlere göre muhtemel kazaların sonucu açısından farklılığa sahiptir. Örneğin, trafikte gerçekleşen kazaların büyük bölümü maddi hasarlı, daha küçük bölümü yaralanmalı ve çok daha azı ölümlüdür. Oysa yüksekten düşmelerin büyük oranı ölümle, küçük bölümü ise yaralanma ile sonuçlanır. Bu durum bize iskelelerin güvenliğinin önemini göstermektedir.

İşyerinizde iskeleleri kuracak işçiler bu konuda eğitim almış sertifikalı iskeleciler olmalıdır. Dönüşen Adam iş güvenliği eğitim firmasından Rengin İnal "Dönüşen Adam olarak Yüksel İnşaat gibi firmaların iskelecilerinin yetişmesine katkıda bulunduk" diyor ve "Hatta iskele kurma eğitimlerini Lafarge için Kuzey Irak'ta bile verdik" diye ekliyor.

Aynı şekilde iskeleyi teftiş etmeden onlardan teslim almama konusunda iskeleyi kuran firma ile önceden mutabık kalmanız gerekir. Sertifikalı bir iskele teftişçisine iskeleyi denetlettirmeden iskeleyi teslim almamalı ve üzerine işçi ve yük çıkartılmasına izin vermemelisiniz. Kısaca yukarıda bahsi geçen diğer tüm hususları dikkate almanız gerekir.

İskele teftişi sözkonusu olduğunda ülkemizde sektör olarak en iyi örneğin, Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası'nın (ÇEİS) ön ayak olmasıyla çimento sektöründe olduğunu görmekteyiz. Bu konuda Dönüşen Adam firmasıyla koordineli bir biçimde çalışan ÇEİS, bir sektörün tümü için Türkiye'nin her yanında iskele teftişlerinin en ileri kalitede yapılması ile ilgili yaklaşık bir yıl süren bir eğitimler dizisi gerçekleştirdi. Bu kapsamda, farklı şehirlerde yaklaşık 45 fabrika için iskele teftişçileri yetiştirildi. Eğitimler İngiltere'nin tüm iskelecilerini ve iskele teftişçilerini yetiştiren ve İnşaat Sektörü Eğitim Kurulu'nun kıdemli eğitmenleri tarafından verildi.

Eğer iskele satın alacaksanız, standartlara uygun üretim yapmayan imalathanelerde üretilen iskeleleri almamanız gerekir. Bütçeniz izin verirse markası ile güven yaratan köklü iskele firmalarını tercih etmeye çalışın. Eğer bütçeniz izin vermese bile uygun fiyatlara standartlara uygun iskeleler satın almanız mümkün. Zira Türkiye iskele bileşenlerinin üretildiği ve gelişmiş ülkelere ihraç edildiği bir ülkedir. Yani hemen hemen tüm iskele ekipmanlarını hem de Avrupa'dan daha ucuz fiyatlara ve Avrupa standartlarında temin etmeniz mümkündür. Yeter ki maliyet tek kriteriniz olmasın, en önemli kirteriniz güvenlik olsun. Ülkemizde iskele ve kalıp fuarı adı altında her yıl fuarlar düzenlenmektedir. Bu fuarları her yıl ziyaret edin veya şirketinizde bu konuda bir kişiyi görevlendirin, ziyaret ederek şirketinizin bilgi düzeyini geliştirin. O fuardan broşürler toplayın, standlarda üreticilerle konuşun.

Ülkemizdeki iskele mevzuatının ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın bu konudaki teftişlerinin gelişmesi gerekmektedir. Bu olana kadar yine de bu yazıda özetlediğimiz hususları yerine getirerek, olası kazaların önüne geçebilirsiniz.